Adv. Respir. Med., Volume 85, Issue Supp. I (February 2017) – 12 articles , Pages 1-66

Śródmiąższowe zapalenie płuc z cechami reakcji autoimmunologicznej (IPAF) to termin opisujący przypadki śródmiąższowych chorób płuc i współtowarzyszących im zmian klinicznych, serologicznych i/lub morfologicznych o podłożu autoimmunologicznym, które nie spełniają reumatologicznych kryteriów rozpoznania konkretnej choroby tkanki łącznej (CTD). Najczęściej śródmiąższowe zapalenie płuc pojawia się wtórnie do choroby tkanki łącznej, zdarza się jednak, że jest jej pierwszą i jedyną manifestacją. Limfocytowe zapalenie płuc (LIP) to rzadka choroba, która charakteryzuje się naciekiem śródmiąższu oraz przestrzeni międzypęcherzykowych przez limfocyty, plazmocyty oraz inne komórki linii limfopoetycznej. Przyczyna LIP jest wciąż nieznana, ale może być ono jedną z manifestacji choroby tkanki łącznej. Kliniczny przebieg bywa bardzo zróżnicowany—od samoistnej remisji po przyśpieszoną progresję prowadzącą do niewydolności oddechowej i zgonu pomimo zastosowania systemowej glikokortykosteroidoterapii (sGKS). Ponieważ obecnie brakuje standardów terapeutycznych, LIP leczy się empirycznie. W pracy zaprezentowano przypadek 54-letniej, HIV-negatywnej kobiety, u której na podstawie obrazu klinicznego oraz zmian radiologicznych wysunięto podejrzenie LIP. Wyniki badań laboratoryjnych wskazywały na podłoże autoimmunologiczne, odchylenia nie były jednak charakterystyczne dla żadnej konkretnej układowej choroby tkanki łącznej. Z uwagi na ciężki stan kliniczny chorej, wdrożono leczenie immunosupresyjne bez wykonywania biopsji płuca. W pracy opisano okres dwuletniej obserwacji chorej oraz wszelkie wątpliwości diagnostyczno-terapeutyczne. Full article

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) stanowi istotny problem zdrowotny dla społeczeństwa, ponieważ jest związana ze zwiększoną chorobowością i umieralnością. Choroba prowadzi do stałego zmniejszania się wartości natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV₁). Pogorszenie funkcji układu oddechowego szczególnie szybko postępuje w mniej zaawansowanych stadiach choroby, dlatego tak istotne jest wczesne wykrycie zaburzeń i wdrożenie właściwego leczenia. Prawidłowa farmakoterapia POChP zmniejsza nasilenie objawów choroby, poprawia tolerancję wysiłku fizycznego oraz zmniejsza liczbę i stopień ciężkości zaostrzeń. Istotną rolę w procesie terapii chorych na POChP stanowi tiotropium i jego nowe połączenie z olodaterolem. Celem pracy było przedstawienie możliwości terapeutycznych stosowania tiotropium w codziennej praktyce klinicznej. Full article

W ostatnim czasie rozgorzała dyskusja na temat szkodliwości e-papierosów. Pojawiają się nawet głosy, że są one równie szkodliwe jak te tradycyjne. Nie ma jednak na to dowodów, a przesłanki teoretyczne sugerują, że powinny być zdecydowanie mniej szkodliwe dla zdrowia, gdyż nie dochodzi przy ich stosowaniu do spalania tytoniu i powstawania bardzo szkodliwych substancji, szczególnie karcynogenów. Pewne dane pozwalają przypuszczać, że e-papierosy mogą być zastosowane jako nowa forma nikotynowej terapii zastępczej, ale nie zostało to jeszcze potwierdzone. Konieczne są zatem dalsze badania nad szkodliwością i bezpieczeństwem stosowania e-papierosów. Poniżej przedstawione zostaną jedynie argumenty za możliwością polecania e-papierosów osobom uzależnionym od nikotyny. Full article

Ryzyko zachorowania na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), podobnie jak ryzyko chorób tarczycy, wzrasta z wiekiem. POChP jest częstą chorobą systemową, związaną z przewlekłym stanem zapalnym. Wiele chorób gruczołów dokrewnych, w tym chorób tarczycy, przebiega z cechami zapalenia systemowego. Wyniki badań epidemiologicznych wskazują na większe ryzyko zachorowania na choroby tarczycy u chorych na POChP. Te związki nie zostały dotychczas dobrze zbadane, a choroby tarczycy nie są powszechnie uznawane za częste współchorobowości POChP. Choroby tarczycy mogą negatywnie wpływać na jakość życia chorych na POChP. Ich rozpoznanie może być trudne, ponieważ kluczowe objawy są maskowane przez symptomy choroby podstawowej. Lepsze poznanie związków pomiędzy chorobami tarczycy a POChP może się przyczynić do poprawy efektów leczenia chorych na POChP. W niniejszej pracy dokonano przeglądu literatury poświęconej związkom pomiędzy POChP i chorobami tarczycy. Full article

Wstęp: Wraz ze starzeniem się populacji w najbliższych latach należy spodziewać się wzrostu częstości występowania osteoporozy i chorób układu oddechowego. Kortykosteroidy—leki zwiększające ryzyko osteoporozy, są stosowane w różnych postaciach u chorych na schorzenia układu oddechowego, bez względu na zaawansowany wiek i zwiększone ryzyko złamań. Celem badania była ocena ryzyka złamania szyjki kości udowej u osób w wieku podeszłym, leczonych kortykosteroidami ze wskazań pulmonologicznych, z uwzględnieniem leków wziewnych. Materiał i metody: Dane na temat nowych złamań szyjki kości udowej zbierano za pomocą aktywnej obserwacji prospektywnej uczestników greckiego segmentu badania EPIC-Greece (EPIC-Greece, European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition), którzy w momencie rekrutacji osiągnęli wiek co najmniej 60 lat i deklarowali chorobę układu oddechowego rozpoznaną przez lekarza. Dane na temat statusu socjoekonomicznego, stylu życia, stanu zdrowia oraz stosowania kortykosteroidów gromadzono za pomocą kwestionariuszy na początku i końcu badania. W celu oceny współczynnika ryzyka (HR) zastosowano model regresji Coxa, z uwzględnieniem czynników zakłócających. Wyniki: Stwierdzono wzrost ryzyka złamania szyjki kości udowej związany ze stosowaniem kortykosteroidów (HR: 1.68; 95% CI: 0.85–3.34). Zwiększone ryzyko utrzymywało się, gdy analizę ograniczono do osób przyjmujących jakiekolwiek kortykosteroidy z powodu chorób obturacyjnych (HR: 1.40; 95% CI: 0.64–3.06) oraz do osób przyjmujących wyłącznie leki wziewne (HR: 1.58; 95% CI: 0.71–3.50). Ta pozytywna zależność nie osiągnęła jednak poziomu istotności statystycznej, prawdopodobnie z powodu małej liczby osób ze złamaniami. Wnioski: Ryzyko złamania szyjki kości udowej powinno być brane pod uwagę w sytuacji, gdy zaleca się stosowanie kortykosteroidów ze wskazań pulmonologicznych osobom w podeszłym wieku. Problem ten dotyczy również leków wziewnych. Full article

Dietylokarbamazyna w leczeniu eozynofilowego zapalenia płuc wywołanego infestacją pasożytem (tropical pulmonary eosinofilia) przynosi poprawę tylko u części pacjentów, a w przypadku fazy przewlekłej schorzenia leczenie jest nieskuteczne u 20–40% chorych. W tych przypadkach stosuje się kortykosteroidy, choć skuteczność tego postępowania nie została dotychczas potwierdzona. U opisywanej pacjentki po trzech tygodniach standardowego leczenia dietylokarbamazyną odnotowano jedynie częściową odpowiedź kliniczną, hematologiczną i fizjologiczną. Do dwóch kolejnych cykli leczenia dołączono kortykosteroid, co przyczyniło się do całkowitego wyleczenia. Dwa miesiące później doszło jednak do wznowy choroby, przy czym stwierdzono wykładniki fazy przewlekłej schorzenia, ale kontynuacja leczenia kortykosteroidem przyniosła zadowalającą odpowiedź kliniczną. Full article

Elektroniczne papierosy są coraz częściej używanym sposobem dostarczania nikotyny. Sięgają po nie zarówno użytkownicy papierosów tradycyjnych, jak i osoby do tej pory niepalące. Cały czas pojawiają się nowe artykuły traktujące o potencjalnym wpływie elektronicznych systemów dostarczających nikotynę na zdrowie. Szczególne obawy budzi toksyczność związków chemicznych i pierwiastków dostarczanych wraz z dymem z tych urządzeń. Okazuje się, że produkty, których kreowany medialnie wizerunek jest pozytywny, wcale takimi nie są. Co więcej, ich używanie może skutkować nie tylko uszczerbkiem dla zdrowia, ale i śmiercią. Full article

Wstęp: Długotrwała tlenoterapia domowa jest najbardziej efektywną metodą leczenia, wydłużającą życie chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP). Celem badania była ocena wpływu edukacji zdrowotnej prowadzonej przez pielęgniarki na czas stosowania koncentratora tlenu w ciągu doby przez chorych na POChP. Materiał i metody: Badanie przeprowadzono w szpitalu w Turcji (State Hospital), pomiędzy lipcem a listopadem 2015 roku. Uczestnicy, po wyrażeniu pisemnej zgody, przydzielani byli losowo do grupy badanej (grupa z interwencją) lub kontrolnej (grupa bez interwencji). Specjalnie przygotowane ankiety wypełniano w trakcie bezpośredniej rozmowy z pacjentem. W pierwszej kolejności, retrospektywnie pozyskiwano informacje na temat danych wyjściowych. Następnie pacjenci z grupy badanej odbywali szkolenie, które prowadzono za pomocą specjalnie przygotowanych przez zespół badaczy materiałów. W 4., 8. i 12. tygodniu przeprowadzono z uczestnikami rozmowy telefoniczne, w czasie których omawiano problemy związane ze stosowaniem koncentratora. Po upływie 14 tygodni ponownie wypełniono ankiety, a uzyskane wyniki porównano z wyjściowymi. Analizę danych przeprowadzono za pomocą programu SPSS 15.0 for Windows. Wyniki: Stwierdzono, że 95.5% pacjentów nie uzyskało wcześniej informacji na temat używania koncentratora tlenu. Czas stosowania koncentratora w ciągu doby przez pacjentów z grupy badanej wynosił początkowo 5.69 ± 3.90 godziny i wzrósł do 11.94 ± 4.73 godziny (p < 0.05). Gdy porównano wyniki z okresu przed i po zastosowaniu edukacji, stwierdzono istotny wzrost PaO₂, PaCO₂, FEV₁ i SaO₂ u chorych z grupy badanej (p < 0.05), a efektu tego nie obserwowano w grupie kontrolnej. Wnioski: Uzyskane wyniki upoważniają do zarekomendowania ciągłej edukacji dotyczącej zasad tlenoterapii domowej i monitorowania jej efektów. Full article

Wstęp: Palenie papierosów elektronicznych (e-papierosów) stało się wyzwaniem dla zdrowia publicznego. Celem badania była ocena częstości stosowania e-papierosów oraz papierosów tradycyjnych, porównanie stylów palenia oraz ocena motywacji do palenia e-papierosów. Materiał i metody: Studenci Wydziału Lekarskiego w Katowicach (Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach)—1700 osób—zostali zaproszeni do udziału w przekrojowym badaniu kwestionariuszowym dotyczącym częstości palenia e-papierosów i papierosów tradycyjnych oraz opinii na ich temat. Wyniki: Odpowiedzi uzyskano od 1318 studentów (odsetek odpowiedzi: 77.5%); średnia wieku: 22.1 ± 2.2 roku. Papierosy tradycyjne paliło 239 (18.1%) ankietowanych, a e-papierosy—46 (3.5%) badanych. Pośród ankietowanych mężczyzn, e-papierosy paliło 4.9%, wśród kobiet odsetek ten wynosił 2.8% (p = 0.05). W porównaniu z palaczami papierosów tradycyjnych, palacze e-papierosów używali ich od krótszego czasu (p < 0.001), palili więcej razy w tygodniu (p = 0.01) oraz częściej w ciągu dnia (p < 0.001) niż palacze tradycyjnych papierosów. Palacze obu typów papierosów częściej palili papierosy tradycyjne niż elektroniczne (p = 0.01), ale e-papierosy palili częściej w ciągu dnia (p = 0.003). Wybór e-liquidu był uzależniony od smaku (50.0%), stężenia nikotyny (21.7%) oraz ceny (7.6%). E-papierosy bez zawartości nikotyny były używane przez 6.5% palaczy. Palacze obu typów papierosów częściej wybierali e-liquidy z wyższym stężeniem nikotyny (p = 0.01). Najczęstszymi motywacjami do rozpoczęcia palenia e-papierosów były: chęć rzucenia palenia papierosów tradycyjnych (58.7%), mniej szkodliwy wpływ na zdrowie (43.5%) oraz cena (34.8%). Palenie e-papierosów było postrzegane jako bezpieczne dla zdrowia przez 6.0% pytanych (35.5% e-palaczy i 4.9% niepalących e-papierosów; p < 0.001). Wnioski: Wśród studentów medycyny e-papieros jest mniej popularny niż tradycyjne papierosy. W badanej grupie e-papierosy uważane są za szkodliwe dla zdrowia i mogące uzależniać. Full article

Wstęp: Zmiany w produkcji mucyn oraz zaburzenia wydzielania to częste cechy procesu zapalnego toczącego się w oskrzelach chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP). Przeprowadzono ocenę immunohistochemiczną ekspresji MUC-2, MUC-3, MUC-4 w nabłonku pokrywającym, komórkach kubkowych, gruczołach śluzowych i komórkach wrzecionowatych zrębu błony śluzowej oskrzeli u chorych na POChP w okresie infekcyjnego lub nieinfekcyjnego zaostrzenia. Materiał i metody: Do badania włączono 30 chorych na POChP w III stopniu ciężkości. Chorych podzielono na grupę A—14 pacjentów z zaostrzeniem bez cech infekcji oraz grupę B—16 pacjentów z cechami zaostrzenia infekcyjnego. U wszystkich badanych wykonano bronchofiberoskopię z biopsją błony śluzowej, oceniano również nasilenie zmian i naturę procesu zapalnego. Badano gęstość optyczną struktur nabłonka oskrzelowego wybarwionych przy zastosowaniu metod immunohistochemicznych, z użyciem przeciwciał monoklonalnych przeciwko antygenom MUC-2, MUC-3 oraz MUC-4. Do wizualizacji użyto systemu Dako EnVision + System, Peroxidase (AEC). Wyniki: Stwierdzono różnego stopnia zmniejszenie ekspresji antygenów MUC-2 i MUC-3 w różnych rodzajach komórek nabłonka oskrzelowego w przebiegu infekcyjnego zaostrzenia POChP. Wnioski: Opisane zjawisko zachodzące w przebiegu zaostrzenia POChP w komórkach wrzecionowatych może być objawem transformacji nabłonkowo-mezenchymalnej, która może odgrywać ważną rolę w rozwoju zapalenia i progresji włóknienia u chorych na POChP. Full article